Ustalając zakładowy plan kont, należy kierować się zasadami określonymi
w rozporządzeniu Ministra Finansów i Rozwoju z dnia 13 września 2017 r. w
sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu
terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych,
państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających
siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: rozporządzenie w
sprawie rachunkowości budżetowej). Standardowy wykaz kont dla jednostek
budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych jest zawarty w załączniku nr 3
do rozporządzenia. Wykaz ten zawiera zestawienie kont syntetycznych (bilansowych,
wynikowych, pozabilansowych) wraz z opisem ich funkcjonowania oraz prowadzenia
ewidencji szczegółowej. Trzeba pamiętać, że konstruując politykę rachunkowości jednostek
budżetowych oraz samorządowych zakładów budżetowych, należy uwzględnić szczególne
zasady rachunkowości określone dla tych jednostek w rozporządzeniu w sprawie
rachunkowości budżetowej (zob. tabela).
Poprawnie opracowany zakładowy plan kont odzwierciedla:
1) rodzaj i wielkość podmiotu rachunkowości;
2) specyfikę jego działalności;
3) strukturę organizacyjną;
4) elastyczność stosowanego systemu informatycznego;
5) postanowienia innych przyjętych przez kierownika
jednostki procedur wewnętrznych bezpośrednio związanych z polityką
rachunkowości, np. instrukcji inwentaryzacyjnej, instrukcji kasowej, instrukcji
gospodarowania środkami trwałymi czy też instrukcji magazynowej.
Zgodnie z regulacjami rozporządzenia w sprawie rachunkowości budżetowej:
1) konta wskazane w planie kont określonym przez Ministra
Finansów należy traktować jako standardową liczbę kont, która może być
ograniczona jedynie o konta służące do księgowania operacji gospodarczych
niewystępujących w jednostce budżetowej lub samorządowym zakładzie budżetowym albo
uzupełniona o konta zgodne co do treści ekonomicznej, w tym również przy
wykorzystaniu symboli kont, które nie mają zastosowania w jednostce lub
zakładzie budżetowym;
2) konta wskazane w planie kont ujętym w załączniku nr 3 do
rozporządzenia mogą być dzielone na dwa lub więcej kont syntetycznych;
3) zakładowy plan kont powinien uwzględniać ustalenia
jednostki nadrzędnej (przez którą należy rozumieć jednostkę obsługującą organ
będący dysponentem części budżetowej, który nadzoruje państwowe jednostki
budżetowe lub któremu jednostki podlegają) lub zarządu jst, dotyczące zasad grupowania
operacji gospodarczych istotnych dla rodzaju działalności;
4) technika księgowości stosowana dla określonych kont
powinna umożliwić prawidłowe ustalenie wysokości ich obrotów w sprawozdaniach finansowych
i budżetowych;
5) ewidencja aktywów, pasywów, kosztów i przychodów może być
dokonywana według innych dodatkowych klasyfikacji, w celu uzyskiwania
informacji również w innych układach niż te określone w planach kont;
6) ewidencja na kontach pozabilansowych może być prowadzona w
inny, ustalony przez jednostkę sposób niż ten określony w załączniku nr 3, pod
warunkiem że zapewni wykonanie obowiązków sprawozdawczych wynikających z
odrębnych przepisów;
7) jeżeli przepisy dotyczące sprawozdań nakładają obowiązek
wykazywania w sprawozdaniach obrotów na określonych kontach – stosowana
technika księgowości powinna umożliwić prawidłowe ustalenie wysokości tych
obrotów.
Zasady funkcjonowania podstawowych kont księgowych w
jednostkach budżetowych oraz samorządowych zakładach budżetowych zostały
opisane w publikacji „Plan kont dla jednostek budżetowych i samorządowych
zakładów budżetowych”1.
[…]
Autorka
jest doktorem nauk ekonomicznych, ekspertem z zakresu rachunkowości budżetowej.