Artykuł pochodzi z wydania: Marzec 2020
Ministerstwo Finansów wyjaśniło wiele zgłaszanych wątpliwości dotyczących tzw. białej listy podatników VAT. Resort określił m.in. moment sprawdzenia, czy podatnik widnieje w wykazie, oraz wyjaśnił postępowanie w przypadku dokonywania potrąceń czy realizowania transakcji na rachunkach wirtualnych, depozytowych, zagranicznych i komorniczych.
Ministerstwo Finansów (dalej: MF) wydało objaśnienia dotyczące zasad korzystania z danych zawartych w wykazie podatników VAT (dalej również: wykaz lub biała lista) utworzonym 1 września 2019 r. W dokumencie omówiono wątpliwości, których rozstrzygnięcie nie wynika niestety wprost z przepisów. Do zagadnień tych należą przede wszystkim konsekwencje, jakie mogą spotkać podatnika na gruncie VAT, PIT i CIT w przypadku realizowania przelewów na rachunki wirtualne, depozytowe, zagraniczne i komornicze, a także tematyka potrąceń czy płatności w ratach i transzach. Ministerstwo wskazuje też terminy, w których podatnik musi sprawdzić rachunek kontrahenta, tak by nie narażać się na sankcje. W objaśnieniach wskazano ponadto, że w niektórych przypadkach wystąpi obowiązek zgłoszenia przelewu do urzędu skarbowego.
Istota wykazu podatników VAT
Na wstępie warto przypomnieć, że wykaz podatników VAT to jedna ogólnodostępna i bezpłatna baza danych obejmująca podmioty, które:
- nie zostały zarejestrowane jako podatnicy VAT przez naczelnika urzędu skarbowego lub zostały przez niego wykreślone z rejestru podatników;
- zostały zarejestrowane jako podatnicy VAT, w tym podmioty, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.
Wykaz jest dostępny na stronie internetowej w Biuletynie Informacji Publicznej MF2. Link przekierowujący do wyszukiwarki zamieszczono również na głównej stronie Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (dalej: CEIDG)3.
Od 1 stycznia 2020 r. brak weryfikacji kontrahenta w wykazie może przyczynić się do negatywnych konsekwencji na gruncie podatków dochodowych (PIT i CIT) oraz do zastosowania odpowiedzialności solidarnej w ramach rozliczeń VAT.
W dalszej części artykułu zostaną opisane najważniejsze kwestie poruszone w wyjaśnieniach MF oraz odpowiedzi resortu na pytania zadawane obecnie przez przedsiębiorców.
Należyta staranność
Formalna weryfikacja kontrahenta jest jedną z podstawowych przesłanek branych pod uwagę przy ocenie dochowania należytej staranności przez podatników, którzy sami nie dokonali oszustwa albo też nie wiedzieli lub nie mogli wiedzieć, że dana transakcja służy oszustwu. Weryfikacja ta polega m.in. na sprawdzeniu, czy kontrahent jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny lub zwolniony oraz czy nie figuruje w wykazie jako podmiot wykreślony z rejestru podatników VAT lub podmiot, któremu odmówiono rejestracji.
Rachunki uwidocznione na białej liście
Rachunki rozliczeniowe w rozumieniu art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo bankowe (dalej: pr. bank.) to rachunki rozliczeniowe, które są prowadzone przez instytucje finansowe działające w Polsce na podstawie tej ustawy. W wykazie podatników VAT są zamieszczane również rachunki rozliczeniowe, które są przez te instytucje prowadzone w innych walutach.
Zasadniczo podmioty prowadzące działalność gospodarczą nie mają obowiązku posiadania rachunku rozliczeniowego, chyba że realizują transakcje objęte obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności – wówczas są zobligowani do posiadania takiego rachunku na podstawie art. 108e ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT). Jeśli jednak przedsiębiorca zdecydował się na założenie rachunku rozliczeniowego lub imiennego rachunku w SKOK-u w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i chce, aby rachunek ten znalazł się w wykazie podatników, powinien podać numer tego rachunku na odpowiednim formularzu
CEIDG. Dla urzędu skarbowego będzie to wystarczające do zamieszczenia rachunku w wykazie.
[…]
Joanna Rudzka
Autorka jest doradcą podatkowym. Prowadzi własną kancelarię specjalizującą się w problemach podatkowych jednostek sektora finansów publicznych.