Gmina rozpoczęła inwestycję polegającą na wzniesieniu budynku szkoły (jednostki podległej) i zakupieniu pierwszego wyposażenia tego obiektu. Czy po zakończeniu inwestycji powinna przyjąć powstałe składniki majątkowe na swój stan (konto 011 i 013), czy też przekazać nakłady inwestycyjne (na podstawie dokumentu PT) jednostce, która będzie je użytkowała i ujmie je w swoich księgach rachunkowych?
Na pytania odpowiada Elżbieta Gaździk – specjalistka z zakresu rachunkowości budżetowej z wieloletnim doświadczeniem w pracy głównej księgowej jsfp.
W myśl postanowień zawartych w art. 3 ust. 1 pkt 15 uor przez środki trwałe rozumie się rzeczowe aktywa trwałe (i zrównane z nimi) mające przewidywany okres ekonomicznej użyteczności dłuższy niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Do tej kategorii aktywów zalicza się w szczególności:
- nieruchomości, w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego;
- maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy;
- ulepszenia w obcych środkach trwałych;
- inwentarz żywy.
Definicja środków trwałych została też sformułowana w § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: rozporządzenie w sprawie rachunkowości budżetowej). W świetle tej definicji przez środki trwałe rozumie się środki, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 15 uor, w tym stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, otrzymane w zarząd lub użytkowanie i przeznaczone na potrzeby jednostki.
W mojej ocenie przedstawione przepisy oraz fakt, że budowany przez gminę budynek wraz z wyposażeniem jest przeznaczony dla podległej jednostki, powodują, iż nie ma podstaw do wprowadzenia powstałych składników majątkowych na konta 011 i 013 w księgach rachunkowych gminy. W związku z tym gmina powinna przekazać – na podstawie dokumentu PT – nakłady finansowe poniesione na realizację opisanej inwestycji i ująć tę operację zapisem:
- Wn 800 „Fundusz jednostki”;
- Ma 080 „Środki trwałe w budowie (inwestycje)”.
Gmina powinna dołączyć do dokumentu PT szczegółowe rozliczenie obejmujące katalog powstałych składników majątkowych wraz z określeniem ich wartości. Następnie jednostka podległa gminie, uwzględniając treść operacji wynikającej z dokumentu PT, powinna wprowadzić w swoich księgach rachunkowych poniższe zapisy:
- PT – przekazanie nakładów inwestycyjnych:
- Wn 080 „Środki trwałe w budowie (inwestycje)”;
- Ma 800 „Fundusz jednostki”.
- Rozliczenie nakładów inwestycyjnych według załącznika do dokumentu PT:
- w odniesieniu do podstawowych środków trwałych:
- Wn 011 „Środki trwałe”;
- Ma 080 „Środki trwałe w budowie”;
- w odniesieniu do pozostałych środków trwałych:
- Wn 013 „Pozostałe środki trwałe”;
- Ma 080 „Środki trwałe w budowie”;
- Wn 401 „Zużycie materiałów i energii”;
- Ma 072 „Umorzenie pozostałych środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz zbiorów bibliotecznych”.
- w odniesieniu do podstawowych środków trwałych: