Gmina utworzyła nową jednostkę budżetową – młodzieżowy ośrodek socjoterapii. Na podstawie ustawy o emeryturach pomostowych jednostka ta jest zobowiązana opłacać składki na emerytury pomostowe dla nauczycieli i wychowawców. W jaki sposób ująć w ewidencji księgowej naliczenie i zapłatę tych składek? Do jakiego paragrafu klasyfikacji budżetowej zaliczyć wydatki na ten cel?
Na pytania odpowiada Elżbieta Gaździk – specjalistka z zakresu rachunkowości budżetowej z wieloletnim doświadczeniem w pracy głównej księgowej jsfp.
Praca nauczycieli i wychowawców zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii jest zaliczana do prac o szczególnym charakterze. W myśl art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych (dalej: ustawa o FEP) pojęcie to oznacza pracę, która wymaga szczególnej odpowiedzialności i sprawności fizycznej oraz w przypadku której możliwość jej należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu (w tym zdrowiu lub życiu innych osób) zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej związanego z procesem starzenia się.
Nauczyciele i wychowawcy wykonujący pracę o szczególnym charakterze mają prawo do otrzymania emerytury pomostowej. Wiąże się to z obowiązkiem opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych (dalej: FEP lub fundusz). Stopa składki na fundusz wynosi 1,5% podstawy wymiaru (art. 36 ust. 1 ustawy o FEP). Podstawą wymiaru tej składki jest natomiast podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe określona w art. 18 ust. 1–2 i ust. 8 oraz art. 21 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: usus). Należy pamiętać, że przy naliczaniu tej składki stosuje się ograniczenie, o którym mowa w art. 19 ust. 1 usus (tzw. trzydziestokrotność). Składki na FEP wpłaca się do 5. dnia następnego miesiąca na rachunek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, czyli w takim samym terminie jak składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (art. 37 ust. 3 ustawy o FEP).
Jednostka opłaca składki na FEP wyłącznie za pracownika, który spełnia łącznie następujące warunki:
- urodził się po 31 grudnia 1948 r.;
- wykonuje prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o FEP.
Obowiązek opłacania składek na FEP za konkretnego pracownika powstaje z dniem rozpoczęcia przez niego prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a ustaje z dniem zaprzestania tych prac.
Zgodnie z art. 36 ust. 4 ustawy o FEP składki na fundusz są finansowane w całości przez płatnika tych składek (pracodawcę). To oznacza, że obciążają koszty jego bieżącej działalności. A skoro tak, to zgodnie z zasadami określonymi w załączniku nr 3 do rozporządzenia w sprawie rachunkowości budżetowej są księgowane na koncie 405 „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia”. Zapisy księgowe związane z naliczeniem i zapłatą składek na FEP zostały przedstawione na schemacie.
Przy klasyfikacji wydatków poniesionych na opłacenie składek na fundusz należy się kierować zasadami określonymi w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. Z wyjaśnień zawartych w załączniku nr 4 do tego rozporządzenia wynika, że wspomniane wydatki klasyfikuje się w § 478 „Składki na Fundusz Emerytur Pomostowych”.