Środki na zadania jst wynikające z przepisów szczególnych

Artykuł pochodzi z wydania: Grudzień 2019

Realizacja zadań jst określonych w przepisach szczególnych wiąże się z przepływem środków finansowych. Sposób ich ewidencjonowania na kontach księgowych oraz wykazywania w sprawozdaniach będzie zależał od charakteru tych środków. Jednostka musi ustalić, czy ma do czynienia z dotacją, refundacją wydatków czy też środkami pozabudżetowymi.

Chociaż ustawy ustrojowe (o samorządzie gminnym, powiatowym i wojewódzkim) wyznaczają katalogi zadań przypisanych tym jednostkom, to należy zauważyć, że w wielu przepisach szczególnych nałożono na jednostki samorządu terytorialnego (dalej: jst) liczne dodatkowe obowiązki, których realizacja bardzo często wiąże się z przepływem środków finansowych. Niejednokrotnie powstają wątpliwości w zakresie zasad ujmowania tych środków na poszczególnych kontach księgowych czy odpowiedniego wykazywania w sprawozdaniach.

Kształcenie młodocianych

W art. 122 ustawy Prawo oświatowe postanowiono, że pracodawcom, którzy zawarli z młodocianymi pracownikami umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, przysługuje dofinansowanie kosztów kształcenia (po spełnieniu określonych warunków). Dofinansowanie jest przyznawane na wniosek pracodawcy, zaś organem właściwym do przyznania środków z tego tytułu – w drodze właściwej decyzji administracyjnej – jest wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce zamieszania młodocianego pracownika.

Należy zauważyć, że kwota dofinansowania nie pochodzi z budżetu gminy, lecz ze środków Funduszu Pracy. Dochodzi zatem do swoistej kooperacji między odpowiednim miejscowo wojewodą a organem jst. Środki są najpierw przekazywane na właściwy rachunek bankowy wojewody, a następnie wojewoda przekazuje je na wyodrębniony rachunek bankowy gminy. To po stronie organu gminy istnieje więc obowiązek utworzenia i prowadzenia wyodrębnionego rachunku bankowego dla środków przyjmowanych z Funduszu Pracy na wypłatę dofinansowania kosztów kształcenia młodocianego pracownika.

Zawarcie umowy

Trzeba również zauważyć, że przed przekazaniem środków należałoby zawrzeć stosowną umowę pomiędzy wojewodą a wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta), określającą wzajemne prawa i obowiązki wynikające z realizacji powierzonego zadania, w tym właściwy numer rachunku bankowego gminy, terminy przekazywania i zwrotu środków czy też zasady zwrotu ewentualnych odsetek od środków gromadzonych na utworzonym rachunku. Należy przyjąć, że taka umowa powinna być rokrocznie odnawiana. Ponieważ nie powoduje ona zaciągnięcia zobowiązania przez jst, nie jest wymagana kontrasygnata skarbnika w tym zakresie.

Czy otrzymane środki są dotacją?

Warto postawić pytanie, czy środki otrzymane na realizację zadania będą stanowić dotację przekazaną z budżetu państwa na rzecz jst, a w konsekwencji – czy powinny być ujęte w budżecie zarówno po stronie dochodów, jak i wydatków. W art. 128 ustawy o finansach publicznych (dalej: ufp) sformułowano ogólną zasadę, w świetle której udzielanie dotacji celowych dla jst określają odrębne ustawy. W tej sytuacji mamy jednak do czynienia ze środkami z Funduszu Pracy, a nie z dotacją celową z budżetu państwa. Potwierdza to stanowisko1 organów podatkowych, zgodnie z którym dofinansowanie otrzymane na pokrycie kosztów kształcenia młodocianych pracowników nie jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od opodatkowania są dotacje (w rozumieniu przepisów o finansach publicznych) otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jst.

Ewidencja księgowa

Skoro dofinansowanie dla podmiotów zatrudniających młodocianych pracowników nie jest dotacją i w związku z tym podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, należy uznać, że stanowi ono środki o charakterze pozabudżetowym. Wpływ środków otrzymanych od wojewody na specjalnie wyodrębniony rachunek bankowy należy zatem ująć w księgach rachunkowych na kontach:

Wn 139 „Inne rachunki bankowe”;
Ma 240 „Pozostałe rozrachunki”.

Wypłata środków na rzecz pracodawcy będzie zaś ewidencjonowana w sposób odwrotny (Wn 240, Ma 139).

Należy również zauważyć, że zgodnie z § 9 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 października 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej Funduszu Pracy należy prowadzić wyodrębnioną ewidencję księgową środków Funduszu Pracy, mimo że stanowią one środki o charakterze pozabudżetowym.

Wsparcie dla osób niepełnosprawnych

Skoro dofinansowanie dla podmiotów zatrudniających młodocianych pracowników nie jest dotacją i w związku z tym podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, należy uz

Ustawą z 23 października 2018 r. został utworzony Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych. To państwowy fundusz celowy, którego dysponentem jest minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. Celem tegoż funduszu jest wsparcie społeczne, zawodowe lub zdrowotne osób niepełnosprawnych, również w ramach działań obejmujących realizację zadań własnych jst. W związku z tym jst mogą uzyskać wsparcie finansowe ze środków wskazanego funduszu – w wyniku naboru wniosków lub otwartego konkursu ofert.

Należy zauważyć, że otrzymane kwoty nie będą stanowiły dochodów budżetu jst, ponieważ w art. 10 ustawy o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych wyraźnie wskazano, że do środków przekazanych z tego funduszu nie stosuje się art. 8 ust. 3 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

Jednocześnie obowiązujące przepisy nakładają na podmioty korzystające z tych środków obowiązek posiadania wyodrębnionego rachunku bankowego dla środków funduszu oraz prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej otrzymanych środków i dokonywanych z nich wydatków. Wobec tego ewidencja księgowa powinna odbywać się z użyciem konta 853 „Fundusze celowe”, które służy do ewidencji stanu, zwiększeń i zmniejszeń funduszy celowych oraz innych funduszy specjalnego przeznaczenia. Wpływ środków z funduszu na rachunek wyodrębniony przez jst należy zaewidencjonować następująco: