Jednostka naliczyła kontrahentowi rekompensatę za koszty odzyskiwania należności wynikającej z transakcji handlowej. Rekompensata nie została uiszczona w wyznaczonym terminie. Czy można doliczyć do tej kwoty odsetki?

W przypadku nieterminowego uiszczenia kwoty rekompensaty za koszty odzyskiwania należności trzeba naliczyć odsetki ustawowe za opóźnienie, czyli inne niż przysługujące od transakcji handlowych. Taka interpretacja obowiązujących przepisów została potwierdzona w orzecznictwie.

W art. 10 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (dalej: upnoth) postanowiono, że wierzycielowi, który spełnił swoje świadczenie, lecz nie otrzymał zapłaty w terminie, przysługują od dłużnika nie tylko odsetki, ale również – bez wezwania – rekompensata za koszty odzyskiwania należności wynikających z transakcji handlowych, stanowiąca równowartość kwoty:

• 40 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 zł;
• 70 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 zł, ale niższa niż 50 000 zł;
• 100 euro – gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 zł.

Wspomniana rekompensata jest szczególnego rodzaju zryczałtowanym odszkodowaniem pozwalającym na pokrycie wydatków wierzyciela związanych z czynnościami podejmowanymi w celu odzyskania należności. Warto też mieć na uwadze, że jest świadczeniem o charakterze cywilnoprawnym. W upnoth nie zawarto postanowień, które wskazywałyby, że do transakcji handlowych, a w szczególności do rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, nie stosuje się art. 481 § 1 kc. W związku z tym należy przyjąć, że w razie opóźnienia w zapłacie tej rekompensaty wierzyciel może się domagać odsetek za opóźnienie określonych w kc (w przypadku jsfp jest to obowiązek).

Stanowisko to znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądowym.

W wyroku z 29 stycznia 2021 r. (I ACa 924/19) Sąd Apelacyjny w Białymstoku stwierdził, że:

(…) rekompensaty z tytułu kosztów odzyskiwania należności nie można utożsamiać z kosztami procesu. Jest to bowiem przewidziane przez prawo roszczenie materialnoprawne, do którego znajduje zastosowanie art. 481 k.c. w przypadku opóźnienia się dłużnika z jego spełnieniem. Dochodzenie z tego tytułu odsetek ustawowych za opóźnienie w niczym nie narusza art. 5 k.c.

Z kolei Sąd Rejonowy w Toruniu stwierdził w wyroku z 11 sierpnia 2020 r. (V GC 521/20), że:

(…) w zakresie roszczenia o zwrot kosztów rekompensaty sąd uwzględnił powództwo na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy [z] marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz art. 481 § 1 k.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwoty (…) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie każdorazowo od dnia (…) do dnia zapłaty (…).