Artykuł pochodzi z wydania: Luty 2020
Po roku od wprowadzenia obowiązku sporządzania informacji dodatkowej wciąż istnieje wiele problematycznych kwestii związanych z tą procedurą. Źródłem niejasności są przede wszystkim nieprecyzyjne unormowania prawne oraz konieczność wykazywania danych, które nie zawsze wprost wynikają z ewidencji księgowej jednostki.
W ubiegłym roku państwowe i samorządowe jednostki budżetowe były zobowiązane do sporządzenia dodatkowego dokumentu uzupełniającego sprawozdanie finansowe, a mianowicie informacji dodatkowej, której celem jest uszczegółowienie danych zawartych w poszczególnych częściach tego sprawozdania oraz przedstawienie dodatkowych wyjaśnień pozwalających na ukazanie pełnej i rzetelnej informacji o sytuacji majątkowej jednostki.
Dane wykazywane w informacji dodatkowej mają charakter danych liczbowych lub opisowych – w zależności od wymogów przewidzianych dla konkretnej pozycji tego dokumentu.
Najbardziej problematyczną kwestią związaną z opracowaniem informacji dodatkowej są niedostatecznie skonkretyzowane zasady jej sporządzania oraz trudności z pozyskaniem danych, które nie wynikają bezpośrednio z ewidencji księgowej, co powoduje konieczność sporządzania dodatkowych analiz i zestawień oraz niewątpliwie wiąże się z większymi nakładami pracy w ramach obowiązków realizowanych przez służby finansowe. Warto w związku z tym usystematyzować wybrane (najbardziej niejasne) zagadnienia związane z wykazywaniem danych w informacji dodatkowej, m.in. na podstawie wyjaśnień udzielonych przez Ministerstwo Finansów.
Przedmiot działalności jednostki
W pierwszej części informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzenie do sprawozdania finansowego, jednostki powinny wykazać (w pozycji I.1.4) podstawowy przedmiot swojej działalności. Przedmiot działalności poszczególnych państwowych jednostek budżetowych został wskazany (narzucony) w wytycznych wydawanych najczęściej przez dysponenta wyższego stopnia (wojewodę). Z kolei samorządowe jednostki budżetowe muszą samodzielnie określić przedmiot swojej działalności, uwzględniając specyfikę funkcjonowania danej jednostki. W przypadku urzędów jednostek samorządu terytorialnego będzie to „kierowanie podstawowymi rodzajami działalności publicznej”. Placówki oświatowe powinny odpowiednio określić swoją formę organizacyjną (wskazać, że jest to np. szkoła podstawowa, przedszkole). Z kolei instytucje opieki społecznej wpisują w omawianej pozycji informacji dodatkowej sformułowania: „pozostała opieka społeczna i wychowawcza bez zakwaterowania”, „pozostała opieka socjalna bez zakwaterowania”. Uzupełniając dane w tym zakresie, należy się oczywiście posłużyć właściwym opisem wynikającym z Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).
Opis przyjętych zasad rachunkowości
W pozycji I.4 (znajdującej się we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego) należy zawrzeć „omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji)”. W wymienionej pozycji nie wykazuje się tych zasad rachunkowości, które jednostka ma obowiązek stosować, tzn. takich, co do których jednostka nie ma prawa wyboru. Owe obowiązkowe zasady wynikają natomiast z ustawy o rachunkowości i z rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
Jednostki powinny wykazać te zasady i metody ujęte w obowiązującej polityce rachunkowości, które zostały wybrane przez dany podmiot (w ramach swobody przewidzianej w obowiązujących przepisach) ze względu na specyfikę i przedmiot jego działalności.
[…]
Mateusz Bienek
Autor jest skarbnikiem w urzędzie jst, byłym głównym księgowym w państwowej jednostce budżetowej.